Item | Butiran | Jumlah |
Penginapan | RM20 x 2 org x 2 malam | RM80.00 |
Makan & Minum | RM20.00 x 3 hari | RM60.00 |
Lain-lain | RM10.00 |
Enam puluh tahun kemudian, apabila Sultan Abdul Hamid Halim Shah, Sultan Kedah ke-26 (1882- 1943) bertakhta, melalui perisytiharan Menteri Dalam Negeri Thailand, pada 7 April 1897, Kedah, Perlis dan Setul disatukan di bawah satu pentadbiran dan baginda Sultan Abdul Hamid Halim Shah diberi kuasa penuh mentadbir ketiga-tiga wilayah itu dinamakan Monthon Saiburi.
Upacara rasmi penyerahan kuasa berlangsung di Balai Besar Negeri, Alor Star pada 17 Mei 1897. Dengan kemangkatan Tuanku Abdul Rahman, pentadbiran Setul (1897), Sultan Abdul Hamid menghantar Ku Din Ku Meh, Ketua Penjara Alor Star menjadi Pesuruhjaya atau Gabenor di Setul. Ku Din telah melaksanakan pentadbiran moden mencontohi sistem pentadbiran yang dijalankan di Kedah termasuk memakai pakaian seragam untuk seluruh pegawai-pegawainya.
William Walter Skeat, Ketua rombongan ekspedisi Universiti Cambridge, London yang pernah melawat Kerajaan Melayu Setul pada akhir Disember 1899 mencatatkan bahawa Ku Din adalah pentadbir yang pintar dan dapat menguasai dua bahasa iaitu Melayu dan Thai. Menurutnya keluaran Negeri Setul yang utama ialah kambing, ayam, lembu, kelapa, balak dan sarang burung. Amalan Sistem Kerah diteruskan untuk kerja-kerja raya.
Tahun-tahun terakhir pentadbiran Ku Din Ku Meh memperlihatkan kecenderungannya memandang ke Bangkok lebih daripada Kedah dengan bertindak bersendirian dalam banyak hal. Dalam bulan April 1902 Ku Din melantik dirinya sebagai Raja Setul bergelar Tunku Baharuddin bin Ku Meh sementara pihak berkuasa Siam akhirnya mengiktiraf dan menyokong penuh segala tindakannya. Melalui Perjanjian Bangkok 1909, Wilayah Setul terus berpisah dari Kedah buat selama-lamanya.
Jadi Tuan Din Tuan Meh ni dikira sebagai pengkhianat bangsa lah.
ReplyDeleteAda tak usaha untuk menjejak pusaka peninggalan dia. Tapi rasuah ni pun bermacam-macam cara, bukan hanya wang ringgit.
Apa pun Allah terus akan bagi saham kpd dia diatas segala penindasan dulu kini dan seterusnya keatas orang2 Islam disana. Allahuakbar.